Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Merkez Bankası arasında, finansal iş birliğini derinleştirmeye yönelik üç önemli anlaşma imzalandı.
Bunların başında 198 milyar lira / 18 milyar AED tutarındaki swap (para takası) anlaşması geliyor. Ayrıca iki mutabakat zaptı ile sınır ötesi ödemelerde yerel para kullanımı ve ödeme & mesajlaşma sistemlerinin entegrasyonu amaçlanıyor.
Bu anlaşmalar, finansal altyapıyı güçlendirmek ve ikili ticareti yerel para bazında büyütmek adına oldukça kritik adımlar olarak değerlendiriliyor. Şimdi bu üç anlaşmanın detaylarına, amaçlarına ve olası etkilerine birlikte bakalım.
Anlaşmaların Temel İçeriği
Bu iş birliğinin temel bileşenleri şunlar:
- İkili Para Takası (Swap) Anlaşması
- Nominal tutar: karşılıklı 198 milyar Türk lirası ve 18 milyar AED
- Amacı: iki ülke arasında likidite desteği sağlamak, yerel para birimleriyle ticareti kolaylaştırmak, döviz riskini azaltmak
- Bu tür swap anlaşmaları, dış finansman baskılarına karşı tampon görevi görür
- Mutabakat Zaptı: Yerel Para Kullanımı ve Sınır Ötesi İşlemler
- İlk zapt, sınır ötesi ödemelerde Türk lirası ve AED kullanımını teşvik etmeye yönelik bir çerçeve sunar
- Bu anlaşmayla, her iki ülkede döviz piyasasının gelişimi, dış ödemelerin kolaylaştırılması ve yatırımların artması hedefleniyor
- Ayrıca yerel para takas mekanizması kurulması ve bilgi paylaşımı öngörülüyor
- Mutabakat Zaptı: Ödeme Sistemi ve Mesajlaşma Entegrasyonu
- Bu zapt, Türkiye’deki FAST sistemi ile BAE’nin anlık ödeme altyapısının birbirine bağlanmasını hedefliyor
- Yerel ödeme kartlarının sınır ötesi kullanımını kolaylaştırma, merkez bankası dijital para (CBDC) platformlarında işbirliği gibi hedefler içeriyor
- Böylece ödeme süreçleri daha hızlı, daha düşük maliyetli ve daha entegre hale gelecek
Anlaşmalar (swap ve mutabakat zabıtları), TCMB Başkanı Fatih Karahan ile BAE Merkez Bankası Başkanı Khaled Mohamed Balama tarafından imzalandı. Törene her iki tarafın üst düzey yetkilileri de katıldı.
Neden Bu Anlaşmalar Önemli?
Yerel Para Bazlı Ticaretin Teşviki
Swap anlaşmaları, iki ülke arasındaki ticarette yerel para birimlerinin kullanımını artırarak döviz kurlarındaki dalgalanmalara karşı tampon oluşturabilir. Böylece ithalat-ihracat işlemleri daha derli toplu yönetilebilir.
Finansal Likidite Desteği
Swap anlaşması, her iki merkez bankasına karşı tarafın para biriminde likidite sağlamayı mümkün kılar. Özellikle dış dalgalanmalara karşı rezervlere alternatif bir destek mekanizması olur.
Ödeme Altyapılarında Modernizasyon
Mesajlaşma sistemlerinin ve ödeme altyapılarının entegrasyonu, sınır ötesi işlemlerin maliyetini düşürür, süresini kısaltır. Bu da hem şirketler hem de bireyler için önemli bir kolaylık.
İşbirliği ve Teknoloji Paylaşımı
Anlaşmalar, finansal teknoloji, yapay zeka, dijital paralar gibi alanlarda bilgi transferi ve ortak projelere kapı açıyor. Uzun vadede her iki ülkenin finans sektörü için pozitif sinerji yaratabilir.
Olası Zorluklar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Swap anlaşmaları efektif olabilmek için tarafların güvenilirliğine bağlıdır. Uygulamada koordinasyon sorunları çıkabilir.
- Yerel para birimiyle ticaret artışı, döviz rezervi baskısına yeni dinamikler ekleyebilir.
- Entegrasyonlar teknik uyumsuzluk, regülasyon farklılıkları gibi engellerle karşılaşabilir.
- Anlaşmaların uygulanması aşamasında düzenleyici onaylar ve yasal altyapı uyumu kritik rol oynar.
Swap Anlaşmaları Türkiye Örnekleriyle İlgili Notlar
TCMB daha önce de Çin, Katar, Güney Kore gibi ülkelerle swap anlaşmaları yapmıştı. EKOTÜRK+1 Türkiye-BAE anlaşması ise nominal büyüklüğü açısından dikkat çekenlerden biri. Anadolu Ajansı+1
Örneğin, TCMB’nin yaptığı swap işlemleri, 2023’te toplam swap stokunun 1.389,9 milyar TL seviyesine ulaşmasıyla likidite yönetiminde önemli bir rol oynamıştır. www3.tcmb.gov.tr
Bu tür anlaşmalar, geleneksel rezerv yönetimin tamamlayıcısı olarak konumlandırılır.
Ne Zaman Geçerli?
Swap anlaşmaları genellikle belirli dönemlerle sınırlıdır. Mesela daha önce Türkiye ile BAE arasındaki anlaşma 3 yıl geçerli olarak imzalanmıştı. Anadolu Ajansı+1 Ancak bu süre, tarafların mutabakatı ile uzatılabilir.
Yeni yapılan anlaşmanın süresi ve yenileme koşulları henüz açıkça belirtilmemiş olabilir, bu yüzden resmi açıklamaları takip etmek önemlidir.
Kimler İçin Faydası Var?
- İhracatçılar & İthalatçılar: Döviz riski azalır, maliyet tahminleri daha net olur
- Finans Kurumları: Likidite kaynaklarına alternatif erişim sağlar
- Bireysel Yatırımcılar: Kur riski azaltıcı etkiden faydalanabilir
- Finansal Teknoloji Şirketleri: Ödeme altyapılarında yeni iş fırsatları çıkar
TCMB ile BAE Merkez Bankası arasında imzalanan swap anlaşması ve bağlantılı mutabakat zabıtları, finansal iş birliğini yeni bir boyuta taşımayı amaçlayan önemli adımlar.
Yerel para birimlerinin sınır ötesi kullanımı, ödeme altyapılarının entegrasyonu ve likidite yönetimi açısından bu anlaşmalar potansiyel taşıyor.
Ancak bu fırsatları somut getiriye çevirmek, teknik altyapı, regülasyon uyumu ve tarafların kararlılığına bağlıdır.
Biz de Promega Properties olarak, Türkiye–BAE finans ilişkileri, döviz piyasaları ya da emlak yatırımı alanlarında güncel analizler paylaşıyoruz. Bizi takipte kalın, ekiplerimiz her adımda size yardımcı olmaya hazırdır.
